Sam Mendes’in yönettiği “1917”, I. Dünya Savaşı’nın acımasız ve yıkıcı atmosferini gerçekçi bir şekilde gözler önüne seriyor. Film, kritik bir mesaj iletmekle görevli iki İngiliz askerinin – Onbaşı Schofield (George MacKay) ve Onbaşı Blake (Dean-Charles Chapman) – ölüm, çamur ve kan dolu yolculuğunu konu alıyor. Yenilikçi sinematografi, izleyiciyi adeta tek plan çekim etkisiyle savaşın içine çekiyor. Bu teknik, sadece görsel bir şölen sunmuyor; aynı zamanda savaşın gerçek yüzünü de ortaya koyuyor.
Film, IMDb’de 8.2/10 puan almış ve üç Oscar ödülü kazanmıştır. Ancak en önemli yönü, insan ruhuna dokunan anlatımı ve savaşın yıkıcı etkilerini ortaya koyan sanatsal derinliğidir.
Tek plan çekim tekniği, izleyiciyi doğrudan siperlerin ortasına götürüyor. Her sahnede askerlerin yaşadığı belirsizlik, korku ve kararlılık canlı bir deneyim sunuyor. Roger Deakins’in görüntü yönetmenliğinde, uzun ve gerilim dolu sahnelerle savaşın fiziksel ve psikolojik yıkımı gözler önüne seriliyor; böylece izleyici, savaşın gerçekliği ve acısını bizzat hissediyor.
Oyuncu kadrosu filmin insani yönünü öne çıkarıyor. George MacKay, Onbaşı Schofield rolünde savaşın acımasızlığına rağmen içsel mücadeleyi ve umudu yansıtırken; Dean-Charles Chapman, Onbaşı Blake olarak göreve olan bağlılığını ve kişisel kayıplarla başa çıkmayı etkileyici biçimde sunuyor. Ayrıca Benedict Cumberbatch, Colin Firth, Richard Madden ve Andrew Scott, İngiliz ordusunun disiplinini ve askeri hiyerarşiyi vurguluyor.
“1917”, savaşı İngiliz askerlerinin bakış açısıyla anlatıyor. Britanya ordusunun perspektifi ön planda tutulurken, savaş yalnızca evrensel bir yıkım değil; aynı zamanda belirli bir ulusun, kültürün ve askeri doktrinin izlerini de taşıyor. Bu yaklaşım, romantize edilmiş kahramanlık hikayelerinden ziyade askerin kişisel mücadelesini ve çaresizliğini öne çıkarıyor; ancak ulusal perspektif, anlatımda zaman zaman taraflılık yaratabiliyor.
Öte yandan, 2022 yapımı Netflix filmi “Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok” dikkat çekiyor. Bu film, Erich Maria Remarque’ın aynı adlı klasik anti-savaş romanından uyarlanmış bir yeniden çekim niteliğinde; böylece edebiyat kökenli güçlü bir mirası beyaz perdeye taşıyor. Yönetmen Edward Berger, filmin savaşın çarpıcı dehşetini ve anlamsızlığını vurgulayan anlatımını ustalıkla ortaya koyarken, oyuncu kadrosunda Felix Kammerer (Paul Bäumer) ve Albrecht Schuch (Stanislaus “Kat” Katczinsky) gibi isimler, savaşın acı gerçekliğini izleyiciye aktarıyor. Film, IMDb’de 7.7/10 puan alarak, dramatik anlatım gücüyle izleyicilere yoğun duygusal deneyimler sunuyor.
1930 yapımı orijinal “Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok” versiyonunun, Türkiye’de vizyona girmesine Atatürk döneminde izin verilmemiştir. Bu kararın arkasında, filmin savaşın acımasız gerçekliğini ve anlamsızlığını açıkça ortaya koyan anti-savaş mesajının, milli birlik ve moral açısından olumsuz etkiler yaratabileceği endişesi yatmaktadır.
Her iki film de I. Dünya Savaşı’nın dehşetini gözler önüne seriyor olsa da, teknik ve anlatım bakımından farklı yaklaşımlar sergiliyor. “1917”, izleyiciyi sürekli hareket halinde olan tek plan çekim tekniğiyle, anlık gerilim ve acıyı doğrudan deneyimlemeye davet ederken; bireysel kahramanlık ve görev bilinci üzerinden savaşın zorluklarını vurguluyor. Buna karşın, “Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok” daha edebi kökenli ve toplumsal bir perspektiften savaşı ele alıyor; savaşın anlamsızlığı, absürtlüğü ve kolektif çöküşü üzerinde durarak, karakterlerin içsel çatışmalarına ve umutsuzluğuna odaklanıyor. Bu iki yaklaşım, hem sinematografik anlatım hem de duygusal etki bakımından izleyicilere farklı deneyimler sunuyor.
Sam Mendes’in “1917”si ve Edward Berger’in “Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok”u, farklı perspektiflerden I. Dünya Savaşı’nı ele alırken; izleyicilere savaşın yıkıcı etkilerini, insan hayatları üzerindeki derin izlerini ve barışın paha biçilmez değerini düşündüren etkileyici deneyimler sunuyor.