Giriş:
Proaktif Nedir?
Proaktif olmak, yaşamımız üzerinde söz sahibi olmanın farkındalığını
yaşamaktır. Mesela harekete geçmek, yapılması gerekeni net bir
şekilde yapmaktır. Gidilecek yere gitmek, yapılacak yemeği yapıp
yemek gibi…
Kişinin, gerçekleşebilme ihtimali olan olaylara hazırlıklı olmasıdır. Her
zaman ikinci ve üçüncü plana sahiptir.
İstenmeyen durum oluşmadan önce mevcut durumu kontrol edebilme,
önlem alabilme ve uygun hamleyi yapabilme becerileri de proaktif
kişiliğe aittir.
Proaktiflik Nedir?
Proaktiflik, hem geçmişte yaşanıp istenmeyen sonuçlara yol açmış
durumu sahiplenmek hem de bu durumu olumluya çevirecek kararlar
alabilmektir. Ayrıca eylem ve sonuçları tahmin ederek, kriz
yönetiminde her daim bir adım önde olmak, planlı ve programlı olmanın
verdiği rahatlıkla yaratıcı çözümler bulabilmektir.
Proaktivite kavramı, bireyin ve çevresinin anlamlı bir şekilde
etkileşimli olarak değişmesi olup en çok endüstri sektörü tarafından
benimsenmektedir.
Proaktif Kişilik Özellikleri Nedir?
Kişilik, bireyin kendine göre belirgin bir özelliği olması ve özyapısına
uygun kendine özgülüklerin tümü olarak ifade edilebilir.
Kişiliğin oluşmasında çevresel ve genetik özellikler başta olmak üzere
birçok faktör rol oynar. Risk analizi yapabilmek, olayların gidişini
etkileyecek biçimde adım atabilmek, harekete geçip çözüm üretmeye
çalışmak, olumsuz çevre koşullarından soyutlanarak hareket
edebilmek ve sorumluluk sahibi olabilmektir.
Proaktiflik liderlik özellikleriyle benzeşir. Başarılı bir lider, yeniliğe
açık olup, analitik düşünebilen, gerçekleşen olumsuz koşulları olumlu
süreçlere çevirebilendir.
Proaktif insan, bardağın dolu tarafını gören, iyi olabilen, geçmişinden
memnun, şimdiki yaşantısından mutlu, gelecekten umutlu ve iyimser
olabilendir. İyimserlikle ilgili kavramlardan sevgi, cesaret, affetme,
sabretme proaktif özelliklerdir. Proaktif kişilik yapısı yüksek benlik
saygısı da olup kişinin yaşam işlevselliğini arttırır.
Proaktiflik Öğrenilebilir mi?
Öncelikle karşılaştığımız farklı durumlarda davranışlarımızı
gözlemlemeli, ne şekilde hareket sergilediğimizin farkına varmalıyız.
Proaktif davranış biçimini hayatımıza nasıl aktarabileceğimizi ve
gözlemlerimizi düşünerek not almalıyız.
Her gün gördüklerimizi fark etmek, etrafımıza dikkatli bakmak,
yürünen yolun, çiçeklerin, kedilerin, kuşların, içilen çayın, yazı yazdığın
kalemin farkına varmak…
Derin nefes almak, aynada gözlerinin içine bakıp kendini gerçekten
görmek…
Bakmak yerine görmeyi denemek.
Kriz Yönetiminde Yaratıcı Çözümler Nasıl Bulunur?
Kriz yönetirken proaktif yaklaşım geliştirebilmek için dikkat edilecek
unsurlar şöyledir:
Bilgi Akışını Doğru ve Yeterli Olarak Sağlama
Kriz oluşumunu önleyebilmek için doğru ve yeterli bilgi akışını
sağlayabilmek gereklidir. Etkili ve düzenli iletişim işletmede
oluşabilecek tüm riskleri azaltacak yönde etkiler.
Göze Alınacak Riski Tahmin Etme
İşletmeler de tıpkı canlılar gibi doğarlar, büyürler ve ölürler.
Tüm dönemlerde işletme sahip olduğu kaynaklarla amaçlarını
gerçekleştirmek için göze alması gereken riskler bulunur. İşte bu
nedenlerden dolayı alınacak risk miktarının belirlenmesi önem arz
eder. Böylece olası durumların krize dönmesinin önüne geçilmiş olur.
İşletmenin kuruluş safhasında, düşünce plan halinden, kaynaklar ve
insan gücü ile bir gerçeğe dönüştürülür.
İnsan kaynağının durumu, üretim sürecinde yapılacaklar, rakiplerin
durumu, maliyet analizi, fizibilite ile ilgili pek çok konu detaylandırılır.
Böylece karşılaşacak durumlar belirlenip rol haritası çizilmiş olur. Bu
durum olayların işletmeyi ne oranda etkileyeceği ve taşıdığı riskleri
belir.
Erken Uyarı Sistemleri Oluşturmak:
Erken uyarı sistemleri sayesinde krizin varlığı, şiddeti ve yoğunluğu
tespit edilerek işletmenin varlığının istikrarla sürdürülmesi sağlanır.
Ortaya çıkabilecek olan kriz işletme için bir fırsata dönüştürülebilir.
Kriz Önleyici Planlama:
Etkili planlama yapılması ile problem en uç noktaya çıktığında gerçek
problem üzerinde odaklanma imkanı doğar ve hareket için bir yapı
temin eder.
Kriz yönetiminde önemli nokta, işletmenin krizle karşılaştığı anda
yerine getirilmesi gereken faaliyet planlarının varlığıdır.
Planları Yazılı Hale Getirmek:
Kriz önleme konusunda hazırlanan planların yazıya dökülmesi çok
önemlidir. Kişiye bağlı planlar işletmeleri zora sokar.
Yazılı olmayan planlarla basit durumlar krizi büyütebilir.
Kriz Önleme Timi Oluşturmak:
Kriz önleme takımları kriz oluştuğu anda değil de kriz oluşursa
etkisini en az düzeyde tutmak ve diğer takımların kriz tekrarı anında
etkili tepki verebilecek şekilde hazırlanmasını sağlar.
Sonuç:
İşletmelerin yaşayabilir bir sistem olarak ayakta kalabilmesi için
yöneticiler de mamulün türü, kullanılan teknoloji ve personelden
ihtiyaç duyulduğunda belirli oranlarda fedakarlık yapabilmelidir.
Proaktif iletişim, uzun vadeli pazarlama politikaları tarafından
yönlendirilerek işletmenin imajını yükseltmek için çaba sarf eder.
Proaktif yönetim anlayışının sürekli şekilde canlı tutulmasının dönüşüm
değeri oldukça çok büyüktür.