Öldürülen Abe Åžinzo, Japonya’nın en uzun süre görev yapan baÅŸbakanı olmuÅŸtu

PEKIN (AA) – Abe, 2012-2020 döneminde 7 yıl 8 ay boyunca baÅŸbakanlık görevini yürüterek, ülkenin yakın tarihine damga vurmuÅŸtu.

• Eski Japonya BaÅŸbakanı Abe Åžinzo silahlı saldırıda hayatını kaybetti

Ä°ki yıl önce saÄŸlık gerekçelerini göstererek istifa eden Abe, hala iktidardaki Liberal Demokrat Parti’de (LDP) ve Japonya siyasetinde etkili bir isim olarak görülüyordu. Nitekim ölümüne yol açan saldırı sırasında Abe, Nara kentinde LDP’nin milletvekili adayının seçim kampanyası etkinliÄŸinde konuÅŸma yapıyordu.

Japonya’nın en nüfuzlu ailelerinden geliyorAbe, 21 Eylül 1954’te Japonya’nın baÅŸkenti Tokyo’da dünyaya geldi. Hem anne hem de baba tarafından dedeleri, Ä°mparatorluk Japonyası’nda ve savaÅŸ sonrası yıllarda siyasi ve ekonomik nüfuza sahip isimlerdi.

Baba tarafından dedesi Abe Kan, ülkenin güneyindeki Yamaguchi ÅŸehrinde toprak sahibi bir aileye mensuptu. Kan, Ä°kinci Dünya Savaşı sırasında Temsilciler Meclisi’nde yer aldı.

Abe’nin babası Abe Åžintaro da 1958 ve 1991 arasında uzun yıllar Temsilciler Meclisi üyesiydi. Bu dönemde Kabine BaÅŸ Sekreteri, Uluslararası Ticaret ve Sanayi Bakanı ve DışiÅŸleri Bakanı olarak farklı hükümetlerde yer alan Åžintaro, Ä°kinci Dünya Savaşı’nda kamikaze pilotu olmak için gönüllü oldu fakat eÄŸitimini tamamlamadan savaÅŸ sona erdi.

Abe’nin anne tarafından dedesi KiÅŸi Nobusuke ise Ä°kinci Dünya savaşı yıllarında Japonya’nın iÅŸgal altında tuttuÄŸu Çin topraklarının ve Mançurya bölgesinin kukla yönetiminin fiili ekonomik idarecisi konumundaydı. SavaÅŸ sırasında Mühimmat Bakan Yardımcısı olarak da görev yapan KiÅŸi, savaÅŸ sonrasında Japonya’yı iÅŸgal eden ABD tarafından “A-sınıfı savaÅŸ suçlusu” olarak yargılandı ve hapsedildi.

Kısa süre sonra iÅŸgalcilerin politika deÄŸiÅŸikliÄŸi ile serbest bırakılan KiÅŸi, 1955’te Japon siyasetinde saÄŸ muhafazakar kanadı temsil eden, Abe’nin de üyesi olduÄŸu Liberal Demokrat Parti’nin kurucuları arasında yer aldı, 1957-1960 döneminde bu partinin iktidarında baÅŸbakanlık yaptı.

EÄŸitim, iÅŸ ve siyaset hayatıAbe Åžinzo, ilk ve orta okul ile liseyi Tokyo’daki Seikei Özel Okulları’nda tamamladı. Aynı okul grubuna ait özel üniversitenin siyaset bilimi bölümünden 1977’de mezun oldu. Ardından ABD’ye giderek Güney Kaliforniya Ãœniversitesi Siyaset, Planlama ve Kalkınma Fakültesi’nde eÄŸitim gördü.

Ãœniversite eÄŸitiminin ardından 1979’da Kobe Çelik Åžirketi’ne giren Abe, 1982’ye kadar burada çalıştı. Åžirketten ayrıldıktan sonra siyasette yardımcı roller üstlenen Abe, DışiÅŸleri Bakanı’nın idari asistanlığını, LDP Genel Konseyi BaÅŸkanı’nın Özel SekreterliÄŸini yürüttü.

SavaÅŸ sonrası dönemdeki en genç baÅŸbakanAbe, ilk kez 1993’te düzenlenen genel seçimlerde LDP’ten Temsilciler Meclisi’ne girdi. 2005’te Koizumi Junichiro tarafından Kabine BaÅŸ SekreterliÄŸi’ne getirildi. 2006’da Koizumi’nin istifası üzerine baÅŸbakanlık görevini üstlenen Abe, Japonya’nın savaÅŸ sonrası dönemdeki en genç, savaÅŸ sonrası doÄŸan ilk baÅŸbakanı oldu.

Abe, bir yıl sonra bağırsak iltihabı rahatsızlığını gerekçe göstererek baÅŸbakanlıktan istifa etti. 2020’de de aynı saÄŸlık sorunu nedeniyle görevi bırakacaktı.

Hastalığı atlattıktan sonra Abe, 2012’de LDP Genel BaÅŸkanı seçilerek yeniden siyasete döndü. Aynı yıl LDP’nin seçim zaferinin ardından Abe’nin kesintisiz hükümet baÅŸkanlığı dönemi baÅŸladı.

Abe’nin 2012’deki seçim zaferini 2014 ve 2017’dekiler izledi. Abe, 2020’de görevi bırakana dek “Japonya’da baÅŸbakanlık koltuÄŸunda en uzun süre oturan isim” olarak tarihe geçti.

Siyasette muhafazakar, ekonomide liberal çizgiZaman zaman “aşırı saÄŸ” olarak tanımlanan, “Nippon Kaigi” (Japon Konferansı) adıyla bilinen muhafazakar milliyetçi çizgideki kuruluÅŸun üyelerinden Abe, Japonya’nın yakın tarihine, Ä°kinci Dünya Savaşı sırasındaki savaÅŸ suçlarına karşı “inkarcı” tutum takınan siyasi tezlerin destekçilerindendi.

Abe, Japon Anayasası’nın saldırmazlığını öngören “pasifist” 9 maddesinin kaldırılmasını, Japon silahlı güçlerinin öz savunma amacı dışından güçlendirilmesini savunanlardandı.

Dış politikada Kuzey Kore’ye karşı sert tutum izlenmesi, Çin’e karşı Tayvan’ın bağımsızlığının desteklenmesini, Japonya’nın DoÄŸu Çin Denizi ve Japon Denizi’ndeki egemenlik iddialarının korunmasını savunan Abe, baÅŸbakanlığında bu yönde siyasi söylemlere baÅŸvurmaktan kaçınmıyordu.

Abe’nin dış politika çizgisi, baÅŸta Çin olmak üzere bölge ülkeleri ile yer yer gerilimlere sebep oluyordu. Abe’nin görevden ayrıldıktan sonraki söylemleri dahi Çin sözcülerinin sert karşılıklarına konu oluyordu.

“Abenomics”Ekonomide ise liberal çizgiyi benimseyen Abe Åžinzo’nun mali geniÅŸlemeye dayalı para politikası, teÅŸvikler ve yapısal reformlar, 1990’lardan itibaren stagflasyona ve durgunluÄŸa saplanan Japon ekonomisini canlandırmak üzere baÅŸvurduÄŸu yöntemlerdi.

8 Temmuz’da Nara kentinde, LDP’nin milletvekili adayının kampanyasına destek için yaptığı konuÅŸma sırasında uÄŸradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybeden Abe’nin ölümüyle Japon siyasetinde bir sayfa kapandı.