HOCALI KATLİAMIN YAŞANDIĞI KARA GÜN
26 Şubat 1992 Azerbaycan Karabağ’ın kan gölüne döndüğü 70 yaşlı, 63’ü henüz küçücük çocuk,613 kişinin hayatını hunharca katledilerek kaybettiği Hocalı katliamının yaşandığı Hocalı kasabasında ağır işkencelere maruz kaldıkları bu korkunç katliamda canlı canlı kafa derilerinin yüzülmesinden tutun da tüm vücutlarında uzuvlarının kesilmesi çocuklara kadınlara tecavüz edilerek korkunç işkencelere maruz kaldıkları, hatta aç ve susuz bırakıldıkları için kendi idrarlarını içtikleri kara gün.
Federasyonumuz (UTEF)Uluslararası Tüm Engelliler Yaşlıllar Kimsesizler Federasyonu olarak yaklaşık 8 yıl önce Azerbaycanlı kardeşlerimizle birlikte Antalya’da bir kardeşlik toplantısı düzenlemiştik. Orada Karabağ gazisiyle tanışmıştım tüm bu yazdıklarımı yaşadığını anlattığında dehşete kapılmıştım.İnsanlığın bir daha böyle bir katliam ve kıyım görmesini istemiyoruz.
Karabağ, tarihin en eski döneminden itibaren Türk yurdu olmuş ve son dönemlere kadar da Azerbaycan toprağı olarak kalmış bir bölge idi. Bu bölgeye Dağlık Karabağ denilmekteydi. Burası sadece bir kasaba değil, asırlarca Türk tarihinin ve Türk kültürünün hayat bulduğu bir yerdir. Rus-Ermeni ortak katliamı başlamadan önceki nüfusu 8000’e yakındı. Bu bölgede Azerbaycan Türklerinden başka Ahıska Türkleri de yaşamakta idi.
Dağlık Karabağ Savaşı sırasında Ermenilerin çok çeşitli hedefleri vardı. Bölgede bir tek Türk bile bırakmayı düşünmüyorlardı. Öldürmek veya göçe zorlayarak bölgede tam bir temizlik yapmak istiyorlardı. Öte yandan askerî ve stratejik olarak da bölgenin tek havaalanı burada bulunuyordu. Bu yüzden Hocalı üzerine yürütülen harekât diğer Azerbaycan toprakları üzerine de yürütülecek harekâtın ön hazırlığı idi. Stratejik ve coğrafi olarak çok önemli bir konumda bulunan Hocalı’ya saldırılar çok erken dönemlerden itibaren başlatılmıştı. Yakın dönemde ilk kapsamlı ve planlı bir saldırı 1988 yılında yapıldı. Bu saldırılar aralıklarla devam etti.
30 Ekim 1991’den itibaren Hocalı ile Azerbaycan arasındaki yol Ermeniler tarafından kesilmiş ve Hocalı karadan kuşatılmıştı. Hocalı’yla bağlantı sadece helikopterlerle sağlanabiliyordu. Kasabanın savunmasını Özel Polis birlikleri ve hafif silahlarla donatılmış 160 kadar gönüllü yapıyordu. Hocalı’ya saldırı ateşkes ve arabuluculuk girişimleri yürütülürken başladı. Ermeniler, Rus desteği ile 26 Şubat 1992’de Hocalı’ya saldırdılar. Bundan sonra büyük bir katliam ve ardından göç dalgası oldu.
İnsanlık dramı ve asrın katliamı, faciası olarak adlandırılan Hocalı kıyımı; Azerbaycan’ın yakın tarihte yaşadığı en ağır olaylardan biri ve bir şehrin yerle bir olduğu, kadınların, çocukların, ihtiyarların acımasızca öldürüldüğü, insanlık dışı ve değerlerinin göz ardı edildiği, dehşetli bir facianın en kara tarihidir. Bundan 27 yıl önce, Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ bölgesindeki Hocalı Kasabası’nda Ermeni kuvvetleri yüzlerce Türk’ü katletti. Yüzlercesini de esir alıp götürdü. Bu götürülenlerin birçoğundan hâlâ bir haber alınabilmiş değil. 336’ncı Rus Mekanize Alayının da desteği ile Hocalı Kasabası’na giren Ermeniler; kadın, çocuk, erkek, yaşlı-genç ayrımı yapmadan işkenceye varan yöntemlerle eşine az rastlanır bir katliam gerçekleştirmişlerdir.
İşte bu tür yıldönümleri, hatırlatmalar ve anmalar; insanlık onuruna ve haysiyetine yakışmayan bu ve benzeri olayların bir daha yaşanmaması için ibret almamızı sağlamaya neden olmalı. Hocalı’da ve Azerbaycan’ın diğer bölgelerinde katledilen tüm kardeşlerimize Allah’tan rahmet, akıbeti meçhul olarak esir tutulanların da yuvalarına sağ salim dönmelerini diliyorum.
26.02.2021
Güldane Kaya Kaçar