– Norveç merkezli İran İnsan Hakları Örgütü (IHR), İran’daki gösterilerde hayatını kaybedenlerin sayısının 469’a yükseldiğini açıkladı.
IHR’ye ait internet sitesinde yayımlanan raporda, hayatını kaybeden göstericilerden 32’sinin kadın, 63 kişinin ise 18 yaş altı olduğu belirtildi.
Ülkedeki 31 eyaletten 25’ine dair verilerin yer aldığı raporda, en fazla can kaybının Sünnilerin yoğunlukta olduğu Sistan-Beluçistan eyaletinde yaşandığı aktarıldı.
Raporda, Sistan-Beluçistan’da 130, Kürdistan’da 53, Batı Azerbaycan’da 54, Tahran’da 50, Mazenderan’da 38, Kirmanşah’ta 25, Gilan’da 26, Elborz’da 20, İsfahan’da 14, Huzistan’da 10, Fars’da 11, Rezevi Horasan’da 7, Doğu Azerbaycan’da 4, Loristan, Zencan, Merkezi, Kazvin ve Hemedan’da üçer, Kohgiluye-Buyer Ahmed, Erdebil, İylam, Buşehr ve Hürmüzgan’da ikişer, Simnan ve Gülistan’da ise birer göstericinin yaşamını yitirdiği kaydedildi.
39 kişi idam istemiyle yargılanıyorÖte yandan raporda, gösterilerde gözaltına alınanlardan en az 39’unun dava dosyasının idam istemiyle mahkemeye gönderildiği, bu kişilerden 11’i hakkında idam kararı verildiği ifade edildi.
İHR, İran yargı makamlarını söz konusu idamlarla ilgili şeffaf davranmamakla eleştirerek, bu suçlamayla yargılanan kişilerin, avukat seçme ve aileleriyle görüşme haklarından mahrum bırakılarak kararlarla ilgili belirsizlik oluşturmanın planlandığını öne sürdü.
Bu arada idam mahkumlarından Rıza İslamdost, Eyüb Agliyani, Ferzad Tehzade, Hejir Ahmedi, Himen Şahi ve Muhammed Burugani’nin ayrı bir hapishaneye nakledildikleri ve idam için bekletildikleri ifade ediliyor.
İran’daki gösterilerTahran’da 13 Eylül’de “ahlak polisi” olarak bilinen İrşad devriyeleri tarafından gözaltına alındıktan sonra fenalaşarak hastaneye kaldırılan 22 yaşındaki Mahsa Emini’nin 16 Eylül’de yaşamını yitirmesi, ülke yönetimine karşı protestolara yol açmıştı.
IHR, 7 Aralık’ta yayımladığı raporda, Emini’nin ölümü sonrasında başlayan sokak gösterilerinde emniyet güçlerinin müdahalesi sonucu 458 protestocunun öldüğünü aktarmıştı.
İran Devrim Muhafızları Ordusu Hava Kuvvetleri Komutanı Tuğgeneral Emir Ali Hacızade, 29 Kasım’daki konuşmasında, ülkede yaklaşık 2,5 aydır devam eden protestolarda güvenlik güçlerinin de aralarında olduğu 300’den fazla kişinin hayatını kaybettiğini söylemişti. İran Güvenlik Konseyi ise 3 Aralık’ta, toplam ölü sayısının 200’ü aştığını açıklamıştı.
İranlı yetkililer öldürülen kişilerin güvenlik güçleri tarafından değil, “provokatörler” tarafından öldürüldüğünü savunuyor.
İran medyasına yansıyan haberlere göre, gösteriler sırasında 60’tan fazla güvenlik görevlisi yaşamını yitirdi.
Göstericilerden 2 kişi idam edildiHaklarında idam kararı verilen Muhsin Şikari’nin cezası gözaltına alınmasından 75 gün sonra 8 Aralık’ta, Mecidrıza Rahneverdin’in cezası ise gözaltına alınmasından 23 gün sonra 12 Aralık’ta infaz edildi.
Her iki kişinin de avukat seçme hakkından mahrum kalması ve idam kararlarının teamüllerin dışında ivedilikle uygulanması tartışmalara yol açtı.