TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Aşağıda yer alan sorularımın T.C. Dışişleri Bakanı Sayın Hakan FİDAN tarafından Anayasa’nın 98’inci ile TBMM İçtüzüğü’nün 96’ncı ve 99’uncu maddeleri gereğince yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim. 18.07.2023
Saygılarımla
Aykut KAYA
Antalya Milletvekili
2022 yılından itibaren başlayan ve bu yıl hızla artış gösteren vize retleri ciddi bir kriz potansiyeline sahiptir. Avrupa ülkelerine vize için yüksek maliyetlere katlanarak başvuran Türk vatandaşları, önde gelen Avrupa ülkelerinin konsolosluklarında hiç olmadığı kadar çok ret yanıtı almaya başlamışlardır.
Üzerimize düşen yükümlülükleri yerine getirmemize rağmen ülkemize verilen vize serbestisi sözü Avrupa Birliği tarafından tutulmamıştır.
2022 yılında Türkiye’den 778 bin 409 Schengen vize başvurusu yapılmış olup, bu başvuruların yüzde 15.5’i reddedilmiştir. Ancak 2023 yılında ret oranı yüzde 50’ye yükselmiş yani her iki başvurudan birisi reddedilmiştir. Estonya, Türkiye’den gelen başvuruların yüzde 52,1’ini, Finlandiya yüzde 40,6’sını reddederek en çok ret veren ülkelerde ilk sırada yer almaktadır. Schengen vize başvuruların yüzde 75’i Almanya, Yunanistan, Fransa ve İtalya gibi dört ülkeye yapılmıştır. Almanya, 223.699 başvurudan 48.000’ini reddederken, Yunanistan 164.829 başvurudan 15.913’ünü, Fransa 115.114 başvurudan 15.425’ini ve İtalya 87.648 başvurudan 6.259’unu reddetmiştir.
Bu durum, sanatçılar, iş adamları, turistler, öğrenciler, akademisyenler ile sağlık ve eğitim amaçlı seyahat etmek isteyenler gibi toplumun birçok kesimini mağdur etmektedir. Gerekçesiz vize reddi sebebiyle, iş adamları iş gezileri, toplantı ve fuarlara; öğrenciler Erasmus ve lisans sonrası eğitim programlarına katılamadıkları için programlarını iptal etmek zorunda kalmaktadırlar. Tur şirketleri ise birçok Avrupa turunu iptal etme veya büyük zararlar yaşama riskiyle karşı karşıyadır.
Vize başvuru ve alınması sürecinde üç aşamalı sorun yaşanmaktadır. Öncelikle vize başvurusu için elçilikler ve aracı kurumlar, 7-8 hafta hatta bazen 12 hafta sonrasına randevu vermektedir. İkinci olarak başvuranlardan onlarca evraktan oluşan, pek çok kurumdan alınması gereken çok kapsamlı bir klasör hazırlanması istenmektedir. Ayrıca 2023 Temmuz ayında yüzde 50 oranında zamlanan Schengen başvuru ücretlerine göre yetişkinler için daha önce 80 Euro olan vize ücreti 120 Euro, 6-12 yaş arasındaki çocuklar için ise 40 Euro olan Schengen vize ücreti 60 Euro olarak artırılmıştır. Vize başvurusu için milyon Euro ödeyen vatandaşlarımızın başvuruları reddedildiğinde ödenen bu ücretler iade edilmemektedir. Böylece sadece Schengen ülkeleri sadece vize başvurusundan haksız kazanç elde etmektedir. Üçüncü olarak geçmiş yıllarda yapılan başvurularda 2-3 yıl olarak verilen vizeler, son dönemde 2-3 ay hatta bazen 7-10 günlük olarak verilmektedir.
Tüm bu sorunların çözülmesi ve Türk vatandaşlarının tüm dünyada saygın bir konuma gelmesi Bakanlığınızın en asli vazifesidir.
Bu bilgiler ışığında;
1- Ülkemize verilen vize serbestisi sözünün yerine getirilmesi için Bakanlığınızın attığı adımlar nelerdir?
2- 2023 yılının ilk altı ayında yüzde 50 olan gerekçesiz vize başvuru ret oranlarıyla ilgili Bakanlığınızın ülkeler ve elçilikler nezdinde girişimleri oldu mu?
3- Turistler, öğrenciler, akademisyenler, sağlık ve eğitim amaçlı seyahat etmek isteyenler ve özellikle iş adamlarımızın vize reddi sebebiyle uğradıkları zararlar telafi edilemez boyuttadır. En azından vizeleri reddedilenlerin ödedikleri başvuru ücretlerinin iadesi konusunda Bakanlığınızın çalışmaları oldu mu? Bu konuda aracı kurumlar ve elçilikler ile ilgili ülkeler nezdinde ne gibi girişimlerde bulundunuz?
4- Vatandaşlarımızdan vize başvurularında istenen evrakların azaltılması ve verilen vize sürelerinin uzatılması konusunda Bakanlığınızın yürüttüğü çalışmalar var mıdır?