YÖRÜKLÜK * 20
15 Mayıs 1919’da Yunan’ın İzmir’i işgali Anadolu’da büyük tepki topladı. Aydın, Denizli, Burdur ve Isparta’da halk sokaklara döküldü.
Aydın’da efeler ve miralay Şefik Bey, Denizli’de Ahmet Hulusi Efendi, Burdur’da Yüzbaşı İsmail Hakkı Bey, Isparta’da Tahir Paşazade Afız İbrahim öncülüğünde, müdafaa-i hukuk cemiyetleri kuruluyor. Halk sokaklarda Yunan işgalini protesto ediyordu. 27 Mayıs 1919’da Aydın, 3 Haziran 1919’da Nazilli işgal edildi. Sıra Denizli ve Afyon’a geliyordu.
Büyük Menderes’in kuzeyini Yunanlılar, güneyini İtalyanlar işgal etmişti. Denizli İtalyanlarla Yunanlıların kimin olacağı tartışmalıydı. Burdur, Isparta, Antalya ve Muğla İtalyanların bölgesiydi.
Gerek Burdur’da gerekse de Isparta’da halk ayaktaydı. Çünkü başlarına geleceği bunlardan tahmin edebiliyorlardı.
Burdur’u İtalyanlar işgal etti. Isparta Yunanlıları şehre sokmadılar. Hatta halı tüccarı kılığında
girmeye çalıştılar, onları da sokmadılar. İzmir’in işgalini protesto eden Isparta müftüsü Hüseyin Efendi, belediye reisi Abdullah, idare Meclisi Üyeleri ve eşrafın imzalarını Taşıyan protestonamede Isparta ahalisinin bu kadar haksız ve feci işgali kanının son damlasına kadar akıtarak önlemek istediği belirtiyor.
Ahalinin orada ölmeye yemin ettiği yazıyordu. Yine aynı protestonamede “Biz namusumuz ile
yaşayacağız namusumuz ile öleceğiz. Türk milleti zilletle katlanamaz. Bu kadar hakir bir zillete
katlanarak yaşamak isteyen bir Türk ve Müslüman düşünülemez. Biz daha ölmedik. Büyük, Şanlı
tarihimizin en son kurbanı olacağız. Gayret borcumuz, ya İzmir ya ölümdür. Vatan için ölmeye
âmâdeyiz” deniliyordu.
İtalyanlar Muğla, Burdur ve Antalya’yı işgal etmişlerdir. Isparta ve Denizli’ye istememişlerdir. Kazalarının çoğunu işgal etmişlerdir.
İtalyanlar Yunanlılar gibi işkençe, ırza musallat, yağmalama, ve benzeri olaylardan uzak durmuşlardır. Sadece hasta adam ölürse, kedilerine bırakılan mirası alacaklar. İtalyanlar istihbarat başta olmak üzere birçok keşif yapmışlardır. Bu istihbaratı baş Yunan olmak üzere diğer işgal devletleriyle paylaşmışlardır. İşgal ettikleri İllerde ahalinin güvenini kazanmak için çalışmalar yapmıştırlar.
Bunlar sağlık hizmetleri, ulaşım hizmetleri, gıda yardımları gibi hizmetler vermişlerdir. Az da olsa bir güven kazanmışlardır. Isparta bu hizmetleri kabul etmeyip,
İtalyanları şehre sokmamışlardır.
Burada bir düşünelim!.. Derneklerin, cemiyetlerinin, dağdaki efelerin, vatan sevgisini bilen
kadınlarımızın, askerden terhis edilmiş askerlerin ve İstanbul hükümetinin subaylarının bir olup verdikleri mücadeleyi bir daha düşünelim.